België is het focusland van Eurosonic 2009. Dat houdt in dat er extra veel Vlaamse en Waalse acts in Groningen komen laten horen hoe het momenteel met het popklimaat van onze zuiderburen gesteld is. Om het geheugen van alle aspirant-België-spotters wat op te frissen, volgt hier het officieuze ABC van de Belgische popmuziek.
A is van Ancienne Belgique. De mooiste popzaal van het land, gelegen in hartje Brussel; niet alleen de hoofdstad van België zelf, maar ook die van de Europese Unie. Schoolvoorbeeld van waar een modern popcentrum aan moet voldoen. België mag dan al jaren een sterke popcultuur hebben, een zalencircuit zoals we dat in Nederland kennen, bezit het land (nog) niet. Nieuwe initiatieven in andere toonaangevende popsteden als Antwerpen, Gent, Hasselt, en Kortrijk doen vermoeden dat daar de komende tijd positieve verandering in komt.
B is van Black Box Revelation, Barbie Bangkok en Balthazar. Prima toekomstmuziek. En allemaal te bezichtigen op Eurosonic 2009. Die ruige jonkies van Black Box hebben in het buitenland nu al hetzelfde boekingskantoor als Bob Dylan, Neil Young, Tool, Pearl Jam en The Who, Barbie Bangkok brengt u met hun pure popliedjes ongetwijfeld in dezelfde jubelstemming als mij tijdens het horen van Talking Heads in 1978 en het jonge Bathazar (in 2005 wonnen ze de Kunstbende) is niet alleen fris, alternatief en toch catchy, ze knutselen en arrangeren schijnbaar achteloos als een volleerd Brian Wilson liedjes in elkaar met ingewikkelde riffs, koortjes, ritmes en refreintjes, die echter nooit moeilijk klinken.
C is van Confetti’s. Naam van een discotheek in Brasschaat en tussen 1988 en 1990 even het middelpunt van de door New Beat geregeerde dansmuziek. New Beat was een in België vervaardigde mix van synthipop, electronic body music en techno, maar dan vooral trager. Ober Peter Renkens nam als publiciteitsstunt het nummer The Sound Of C op met dj/producer Serge Ramaekers. Ze trommelden wat danseressen op en gaven de act de naam van de club van herkomst en het werd een megahit. Het succes van The Confetti’s was kort en hevig; alleen in Frankrijk werden al meer dan één miljoen singles verkocht.
D is van Dewaele Brothers. Stephen en David, zonen van Zaki, de eerste diskjockey van de Vlaamse radio in de jaren zestig. De broers uit Gent zijn eerst succesvol met de rockband Soulwax, maar worden later als 2 Many DJ’s internationaal nog meer geprezen. Hun mixen en ‘mash-ups’ zijn zo hot dat ook Robbie Williams en The Rolling Stones er een van de broers willen hebben. De laatste jaren vloeien hun werkzaamheden met band én als producers van dansmuziek sterk in- en door elkaar. Dat wordt perfect vastgelegd in de film Part Of The Weekend Never Dies.
E is van Evil Superstars. Limburgse superband, die in de eerste helft van de jaren negentig met succes heel veel stijlen in één nummer propt. De band blijkt een kweekvijver van talent, met alleskunner Mauro Pawlowski (nu actief in onder meer dEUS) als kapitein en een piepjonge Tim Vanhamel (nu onder meer Millionaire) als een van zijn belangrijkste matrozen.
F is van Front 242. Volgens velen de meest invloedrijke Belgische band ooit. Hun electronic body music was toonaangevend in de jaren tachtig en kent volgelingen in zowel de industriële als de elektronische hoek van de dansmuziek. De destijds in militaire gevechtskledij optredende band was ondanks de elektronica een toonbeeld van kracht en energie. Front 242 treedt overigens nog altijd op; in januari en februari 2009 kun je de band in Zweden, Frankrijk en Ierland bewonderen.
G is van Girls In Hawaii en Ghinzu. Twee op Eurosonic 2009 aanwezige Waalse bands die ongetwijfeld veel groter zouden zijn in Vlaanderen, als er niet zo’n raar fenomeen zou bestaan als de taalstrijd. Aan de muziek van beide bands kan het niet liggen, maar vreemd blijft het wel dat deze gewoon in Engels opererende bands veel beroemder zijn in Frankrijk dan ten noorden van Brussel. Heel rouwig hoeven ze daar zelf niet om te zijn; of is het alleen maar een gerucht dat Girls In Hawaii wereldwijd meer cd’s verkoopt dan dEUS?
H is van Headphone. België is om, Headphone kan de pijlen op Nederland en de rest van Europa gaan richten. De band uit Gent heeft het midden weten te vinden tussen de muziek Radiohead en die van hun plaatsgenoten van Soulwax, net vóór die gingen dansen. Traditionele popinstrumenten en moderne elektronica verdragen elkaar prima in liedjes die ook akoestisch overeind zouden blijven. Het eigen Ghostwriter is eigenlijk een wereldhit, maar let in Groningen ook eens op hun prachtige cover van PJ Harvey!
I is van Irish Coffee. Een van de eerste hardrockbands van België. Voortgekomen uit The Voodoos en opererend als het Vlaamse antwoord op Black Sabbath. Slechts een paar singles (waaronder minstens één Masterpiece) en één naamloos album maakte de groep uit Aalst. Daarin kun je de momenteel samen met zoon Thijs in de band Zender actieve Luc de Clus herkennen. Die elpee uit 1972 is een van de meest gezochte collectors items van de Belgische pop.
J is van Jacques Brel. Een van de weinige artiesten die in aanmerking kwam voor het predicaat ‘Grootse Belg’ en dat in het Waalse gedeelte ook daadwerkelijk werd. In Vlaanderen eindigde hij op de zevende plaats. De in 1978 op 49-jarige leeftijd aan een longembolie gestorven Brel stapte als componist, tekstdichter en chansonnier uit het burgerlijke milieu van zijn ouders, door in 1955 een week lang in de Ancienne Belgique in het voorprogramma van ‘cowboy’ en latere pretparkbaas Bobbejaan Schoepen op te treden. In zijn latere carrière opereerde hij steeds vaker als de gedoemde dichter, die op het podium heel intens zijn persoonlijke pijn de zaal in spuugde. Zijn (vaak gecoverde) liedjes zijn tot op de dag van vandaag actueel. Franstalige radioluisteraars uit diverse landen riepen Ne Me Quitte Pas uit tot het beste lied van de twintigste eeuw.
K is van K3. ‘Wie heb ik aan de lijn, hallo hallo?’ Ook iedere Nederlandse papa moet er al jaren aan geloven en inzien dat popmuziek voor kids serieus business is. Welke artiesten uit dit alfabet zouden meer cd’s, dvd’s of concerttickets verkocht hebben dan Karen, Kathleen en Kristel van het ultraslimme productiebedrijf Studio 100? Alleen hypocrieten geven niet toe ooit minstens één keer stiekem meegezongen te hebben met Heya Mama, Oma’s Aan De Top of één van hun andere miljoenen keren verkochte singles.
L is van Luc Janssen. Al een eeuwigheid de beste radiomaker van België én Nederland. Eigenwijs, controversieel, maar altijd cultureel verantwoord en met een neus voor nieuwe muziek. Of het nu het programma Domino op de BRT in 1979 was of uitzendingen voor de VPRO op 3FM of Studio Brussel betrof, het was altijd Crapuul de Lux! ‘s Zomers mag hij ook bandjes vanaf een podium aankondigen. Op Pukkelpop worden die zelfs eerst door programmator én zoon Eppo Janssen hoogstpersoonlijk uitgezocht en goedgekeurd!
M is van Mia. ‘Toen ik honger had kwam ik naar je toe. Je zei: eten kan je als je de afwas doet. Mensen als jij moeten niet moeilijk doen. Geef ze een kans voor ze stom gaan doen. De middenstand regeert het land. Beter dan ooit tevoren. Mia heeft het licht gezien. Ze zegt: niemand gaat verloren.’ In de Tijdloze 100 (wij zouden dat de Top 100 Aller Tijden noemen) staat het nummer van Gorki soms op nr.1, net boven Smells Like Teen Spirit van Nirvana. En ver boven al die andere Vlaamstalige artiesten, zoals Noordkaap, Monza, De Mens, Flip Kowlier en Fixkes. Om over Clouseau maar te zwijgen. Maar die verkopen 15 keer het Sportpaleis in Antwerpen uit. Dat dan weer wel.
N is van Negen Andere Bandjes Waarin Veel Belgen Ook Nog Spelen. Vooral in de Antwerpse scene lusten ze er wel pap van. Koploper is muzikant/beeldend kunstenaar Rudy Trouvé, die terug te vinden was in dEUS, Dead Man Ray, Kiss My Jazz, Goreslut, Lionell Horrowitz And His Combo, Prima Donkey, The Love Substitutes, Rudy & The Unforgettable Wally’s en het Rudy Trouvé Septet en vast nog een wagonlading gelegenheidsprojecten met andere wisselende contacten. Dat houdt hij dan vol tot ook dat bandje succes gaat krijgen. Trouvé heeft daar wel een verklaring voor. ‘Succes is ongezond voor mij. Als té veel mensen van mijn songs gaan houden, krijg ik het gevoel dat ze niet meer van mij zijn.’
O is van Ongelooflijk Veel Festivals. Iedere zomer is het weer raak en ieder gat heeft zijn eigen braderie met daaraan gekoppeld festival, zo lijkt het. Rock Werchter, Graspop, Pukkelpop, Lokerse Feesten, Dour, Sfinx, Marktrock, Dranouter en 10 Days Off zijn de bekendste, maar wat dacht je van deze namen: Bengelpop, Rimpelrock, Maanrock, Suikerrock, Krakrock, Wokrock, Teutrock, Zeverrock en Overspel?
P is van Plastic Bertrand. Eendagsvlieg goed voor 20 miljoen verkochte exemplaren van zijn enige, maar o zo aanstekelijke punkhit uit 1977 Ça Plane Pour Moi. Dat is een pak meer dan de 15 miljoen van Rocco Granata (Marina), de 14 miljoen van Technotronic (Pump Up The Jam), de 4 miljoen van Wallace Collection (Daydream), de 3,5 miljoen van de non Soeur Sourire (Dominique) en de 1,5 miljoen voor de enige Belgische winnares van het Eurovisie Songfestival, Sandra Kim (J’aime La Vie). Maar aan Salvatore Adamo kan niemand tippen: In 1964 verkocht die Italiaanse Belg van Vous Permettez Monsieur rond de 100 miljoen exemplaren. Toen was er vast nog geen internet.
Q is van Que Pasa. Een van de vele standaardsongs uit het repertoire van Arno Hintjens, de peetvader van de Belgische rock. Net als O La La La en Putain Putain, allemaal stammend uit de periode dat hij zanger was van TC Matic. De spraakmakende groep creëerde begin jaren tachtig een uniek brouwsel van elementen uit de Amerikaanse blues en funk, het Franse chanson en Belgische havenkroegliederen. Arno solo is momenteel een heel grote meneer in Frankrijk, waar hij na Bob Dylan, Lou Reed, David Bowie en Björk tot Chevalier des Arts et des Lettres werd geslagen.
R is van Rock Rally. Door het blad Humo georganiseerde wedstrijd voor rocktalent, die bij onze zuiderburen zeer serieus genomen wordt. Iedere huidige Vlaamse artiest van enig belang deed ooit mee, of ze nu De Kreuners, Red Zebra, Gorky, Evil Superstars, dEUS, Novastar, Admiral Freebee, Das Pop, Mintzkov, Arid, Absynthe Minded of Black Box Revelation heten.
S is van Selah Sue. Onze tip voor de toekomst. Ooit gespot in het voorprogramma van Milow, die haar ontdekte op een ‘open mic-avond’ in zijn eigen Leuven. Natuurtalent en psychologiestudente Sanne Putseys (19 jaar) is klein van stuk, maar ze weet met haar directe gitaarspel en die stem uit duizenden toch menigeen ook in grote zalen weg te blazen. Ze combineert in haar eigen songs de sferen van persoonlijke favorieten als Feist, Antony & The Johnsons, Amy Winehouse, M.I.A. en Bob Marley, en kneedt die tot een apart geheel. Ook speelt ze af en toe nog een cover (tik haar naam in op YouTube). Platenmaatschappijen verdringen zich in rijen van vier. Misschien lukt het haar te wachten tot ze er helemaal klaar voor is. Maar u zou in Groningen nu al vooraan kunnen gaan staan.
T is van Tom Barman. Voorman van dEUS, de belangrijkste popgroep die België sinds de jaren negentig voortbracht. De op Sint Anneke (Antwerpen) geboren Tom groeit tegen wil en dank uit tot de spreekbuis én het geweten van de Belgische popartiesten als hij in 2006 mede-initiatiefnemer is van de 0110-concerten, vóór verdraagzaamheid en tegen racisme, extremisme en zinloos geweld. Met CJ Bolland is hij tevens actief in het danceproject Magnus en in 2003 debuteert hij met de speelfilm Any Way The Wind Blows in de bioscoop.
U is van het Ultieme Meerdaagse Rockfestival. De naam: Rock Werchter, het kind van Herman Schueremans, de Tom Boonen van de Belgische festivalbazen. ‘Wij trokken met rock de boer op zoals een getuige van Jehova met de Bijbel. En we kregen gehoor’, zo verklaarde deze succesvolle ondernemer met aftakkingen tot in alle geledingen van de muziekbusiness. Hij bracht het tevens tot parlementslid. Net als Mojo in Nederland verkocht ook Schueremans een deel van zijn handel aan Amerikanen. Toch consolideerde zijn Rock Werchter zich als marktleider der festivals op de wereldkaart.
V is van Vlaanderen Boven. Soort alternatief volkslied van niet-Walen, maar zeker niet zo bedoeld door die fantastische Raymond van het Groenewoud. De zoon van Amsterdamse ouders is al vele jaren een begrip en de routinier zit vol Liefde Voor Muziek. Maar het is natuurlijk ook Vlaanderen Boven op EuroSonic 2009, met nieuwe en iets minder nieuwe Vlammende Vlamingen (plus een paar Walen!) die luisteren naar namen als A Brand, Malibu Stacy, Novastar, Milow, Aeroplane, Shameboy, Sharko, The Subs, Motek, Girls In Hawaii, Experimental Tropic Blues Band en Zita Swoon.
W is van Waarom Zijn Er Zo Weinig Goede Harde Rockbands In België? Blijkbaar niet echt een traditie, Belgen met decibellen. Channel Zero was ooit een van de beste en hardste. En nu is er natuurlijk nog altijd het geweldig strakke Triggerfinger. Het knalt, het piept en het zuigt en het bevat elementen uit de stonerrock, blues en rock & roll. Een optreden op 3FM verleidde de VPRO ooit het volgende te berichten: ‘Triggerfinger zou verboden moeten worden. De band maakt in één klap 50.000 andere bands overbodig!’
X is van Export van Belgische Muziek Gesteund Door Muziekcentrum Vlaanderen en Wallonie Bruxelles Musique. Beide organisaties opereren vanuit de hoofdstad, maar hebben, zoals het een goed tweetalig land betaamt, soms een andere markt waarop ze zich richten. De uitgangspunten zijn echter volkomen gelijkwaardig en er is één groot gemeenschappelijk doel: artiesten, producers en uitgeverijen ondersteunen met het bekend maken van hun producten in het buitenland. Omdat muziek uit België gehoord mag worden, zoals de vele showcases tijdens Eurosonic 2009 in Groningen zullen gaan bewijzen.
Y is van Yes, Eindelijk Een Radiostation Gevonden Dat Ook Overdag Motek en Ghinzu Durft Te Draaien. Studio Brussel en Pure FM zijn twee popzenders waar we in Nederland al jaren jaloers op zijn: niet-commerciële stations met oog voor nieuwe alternatieve muziek. Natuurlijk ook met formats en zo af en toe een presentator die zichzelf minstens zo belangrijk vindt als de plaatjes die hij mag draaien, maar de pure liefde voor muziek overheerst, of ze nu in het Vlaams of in het Frans babbelen.
Z is van Zap Mama. Beste vertegenwoordiger van de ‘zwarte’ muziek in België. De groep van de Belgische van Congolese afkomst Marie Daulne schopte het ooit tot het label Luaka Bop van David Byrne. In 2005 nam ze samen met Stijn Meuris het themalied voor de viering van 175 jaar België op: Ik Hou Van U / Je T'aime Tu Sais. Ook mag ze nu vreedzaam en in stijl dit alfabet afsluiten. Samen met Zita Swoon, oké. Maar niet met Zornik, sorry. Er zijn grenzen. Ook in dit alfabet. door WILLEM JONGENEELEN
